Canaiolo Nero

Toscane is veruit de belangrijkste thuishaven voor Canaiolo nero, maar ook in andere centraal-Italiaanse regio’s kan hij worden teruggevonden. Historisch maakt de druivensoort deel uit van een traditionele Chianti en ook vandaag kan hij tot maximaal 20% deel uitmaken van een Chianti Classico.

Daarnaast maakt de druif deel uit van de oorsprongsbenamingen Chianti Rufina, Nobile di Montepulciano, Rosso di Montepulciano, Carmignano, Morellino di Scansano en een heleboel andere minder gekende DOC’s of DOCG’s, overwegend van Toscaanse origine.

Geschiedenis

De origine van Canaiolo nero is niet gekend, maar het is wel zeker dat het een hele oude druivensoort is. Reeds in 1303 werd er naar de druif gerefereerd als Uva Canaijuola door Pietro de’ Crescenzi, de belangrijkste agronoom uit de Middeleeuwen. Opmerkelijk is dat vóór de 16e eeuw een traditionele Chianti voornamelijk uit Canaiolo Nero bestond. Een belangrijk keerpunt was 1873. Bettino Ricasoli, graaf van Brolio, schreef zijn recept voor Chianti Classico neer: zeven-tiende Sangiovese, twee-tiende Canaiolo en één tiende Malvasia Bianca Toscana. Sindsdien is het gebruik van Canaiolo in Chianti gestaag afgenomen.

In de huidige viticultuur speelt Canaiolo nero slechts een marginale rol. Daarvoor zijn meerdere redenen. Na de enorme ravage die de phylloxera-crisis eind negentiende eeuw achterliet, bleek Canaiolo slecht te gedijen op een Amerikaanse voet. Daarnaast zijn er bijna geen virusvrije druivenplanten van Canaiolo te vinden. Dit maakt dat de oogsten onvoorspelbaar zijn, steeds een onaantrekkelijk perspectief voor wijnbouwers. Een derde reden is de relatieve onbekendheid van de druivensoort in wijn-minnende kringen. En zoals we allemaal weten maakt dit ook onbemind. Een hogere vraag zou beslist enkele moedige wijnbouwers aanzetten om betere klonen van Canaiolo te gaan selecteren. Op termijn zou hierdoor het aanplanten van de druivensoort ook voor collega’s aantrekkelijker worden.

Karakteristieken

Vandaag wordt Canaiolo vooral ingezet als vino da taglio. Dit betekent dat wijnbouwers de druif apart vinifiëren en in een later stadium van het wijnmaakproces als corrigerende factor toevoegen aan de basiswijn. Hoewel de vino da taglio vaak een klein percentage van de uiteindelijk wijn uitmaakt (bvb. 5%) heeft het een disproportionele impact op het eindresultaat. Bestanddelen van de vino da taglio gaan immers op moleculair niveau reageren met bestanddelen van de basiswijn.

Canaiolo wordt het vaakst gebruikt in combinatie met Sangiovese. En met reden: Canaiolo versterkt en verfijnd de florale, aardse en rood fruitige aroma’s van Sangiovese. Bovendien rond het de scherpe zuren van Sangiovese mooi af en geeft het iets vollere textuur aan de wijn. Daarnaast bevordert de druif een sappige, minerale afdronk. Samenvattend kunnen we stellen dat Canaiolo bijdraagt een de verfijndheid en elegantie van een Sangiovese-gebaseerde wijn.